
Светот не е само збир на објекти кои може да се набљудуваат, сува географска карта или слеп физиолошки механизам. Во својата метафизичка суштина, тој е вкус. Вкус кој не се перципира со сетилата, туку со душата. Ова e суштината на загубената перцепција, бидејќи модерниот живот се карактеризира со остра загуба на овој вкус за светот, со прогресивна анестезија на нашата способност да ја перципираме метафизичката длабочина на постоењето.
Што е, тогаш, овој „вкус за светот“? Тоа е способноста да се препознае во сè што нè опкружува – во џамијата Ал Акса, во една готска катедрала, во стиховите на Шекспир, во еден древен ритуал, па дури и во тишината на летната ноќ – свето ехо, присуство на Трансценденцијата. Во традиционалниот свет, пред да стане „човек на науката“, човекот бил „трагач на светот“. Тој го чувствувал мирисот на историјата, го вкусувал товарот на традицијата и го разбирал јазикот на знаците и симболите што го поврзувале со космичкиот поредок. Сè имало свое место, свое значење и специфичен вкус.
Денес живееме во ерата на безвкусноста. Модерната револуција, во сите нејзини форми – научна, политичка, социјална – e огромен процес на чистење на вкусот. Ние ја урнавме џамијата/црквата и на нејзино место изградивме стаклена палата; ја демонтиравме епопејата и ја заменивме со моменталниот психолошки роман; го отсековме ритуалот од животот и го сведовме на естетска изведба. Светот стана рамен, исчистен од секаква света сенка, стерилизиран од секое значење што ја надминува непосредната употреба.
Ова не е само културна промена; тоа е метафизичка катастрофа. Загубата на вкусот е загуба на способноста за ориентација во светот. Човек без вкус е како слепец во галерија со слики: тој може да го допре платното, да ја измери рамката, да го анализира хемискиот состав на бојата, но уметничкото искуство му останува необјасниво и бесмислено. Таков е модерниот човек во светот: мери сè, но не разбира ништо. Има податоци, но му недостасува мудрост. Има информации, но му недостасува разбирање.
Вистинската улога на Традицијата не е да ни даде список на догми за слепо следење, туку да нè научи на уметноста на вкусувањето. Да нè научи како да го разликуваме светиот вкус од профаниот, вкусот на вистинската убавина од грдоста, вкусот на вистината од лагата. Традицијата е еден вид сензорно образование на душата. Модернистот, уривајќи ја оваа традиција, се разоружа од своите основни перцептивни средства. Осуден е да живее во безвкусен свет, мислејќи дека парите, технологијата и едноставните сензуални задоволства се највисоки вкусови.
Пред овој свет, обезличен од безвкусноста, одговорот не може да биде нова, политичка или социјална револуција. Сите други револуции биле дел од проблемот, продлабочувајќи ја анестезијата. Единствениот навистина револуционерен чин денес е аристократски чин на сеќавање и отфрлање. Тоа е одбивањето да се пие од матните калници на модерноста. Тоа е тежок, речиси таен, напор да се врати вкусот на детството на нашата душа.
Ова значи враќање на забранетите извори: кон вистинската уметност, не авангардната; кон литературата што се стреми да доживее длабочина, а не да шокира; кон филозофијата што се стреми да спознае, а не да деконструира. Тоа значи да можеме, среде бучавата и брзината на нашето време, да почувствуваме ехо на големата традиционална тишина, која модерноста сè уште не успеала целосно да ја убие.
Оваа ситуација не е само проблем, туку дијагноза и молитва. Дијагнозата е дека сме болни од недостаток на вкус. Молитвата е за повторно раѓање на перцепцијата, за враќање во свет каде што работите имаат тежина, значење и, пред сè, вкус – тој загубен вкус на светоста што му ја дава на животот неговата вистинска вредност. Без него, осудени сме вечно да копаме во пуста земја, пиејќи од локвите на моменталното задоволство, додека умираме од жед за смисла.