Додека продолжуваат напорите за формирање нова влада откако премиерот Зоран Заев поднесе оставка по поразот на локалните избори во Северна Македонија, останува на дневен ред дали ќе има турски министер во новиот кабинет.
ТАЈМБАЛКАН ЕКСКЛУЗИВНО
Со одобрување на оставката на премиерот Зоран Заев во Собранието на Северна Македонија, продолжува уставниот процес за формирање на нова влада.
Претседателот и пратеник на Турската демократска партија (ТДП) Бејџан Иљас, кој е дел од мнозинство во владата, и претседателот и пратеник на Партијата за движење на Турците (ТХП) Енес Ибрахим се сретнаа со новиот кандидат за премиер и претседател на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ) Димитар Ковачевски.
Според информациите до кои дојдовме од извори блиски до СДСМ и нејзините владини партнери, се споменувало името на поранешниот претседател на Уставниот суд Салих Мурат како турски министер во новиот кабинет, а дека и поранешниот премиер Зоран Заев и кандидатот за нов премиер Димитар Ковачевски биле согласни со ова име, но ТДП и ТХП биле против.
Во веста објавена на веб-порталот Република (republika.mk) на 8 декември 2021 година, се наведува дека во новата влада што треба да се формира е топло добредојдено да има турски министер кој ќе ги зајакне односите меѓу Северна Македонија и Турција, а името на министерот е одобрено од Анкара.
Во вестите емитувани на 24ТВ на 24 декември 2021 година, се наведува дека премиерот Зоран Заев може да им даде министерство на Турците заедно со другите партии од владината коалиција.
Наводно актуелниот премиер Заев на својот близок круг му рекол дека доколку турските политички партии не се спротивстават, во кабинетот како министер ќе дојде Салих Мурат.
ТАЈМБАЛКАН ги контактираше претседателот и пратеник на Турската демократска партија (ТДП) Бејџан Иљас и претседателот и пратеник на Партијата за движење на Турците (ТХП) Енес Ибрахим се со цел да добиеме подетални информации. Претседателот на ТДП Бејџан Иљас даде изјава за нашиот веб-портал, додека пак претседателот на ТХП Енес Ибрахим не сакаше да зборува на оваа тема за што рече дека ќе одржи прес-конференција наредните денови.
– Прашањето дека Салих Мурат ќе стане министер не било разговарано меѓу владините партнери.
Одговарајќи на прашањето дека поранешниот претседател на Уставниот суд, Салих Мурат, ќе биде именуван за министер, но ТДП се противи на тоа, Иљас рече: „Тоа се тврдењата што ги слушнавме. Тоа не се ништо повеќе од наводи, овие прашања никогаш и дефинитивно не биле разговарани меѓу владините партнери, не ни биле соопштени. Како резултат на тоа, ако размислуваат за таква кандидатура, секако дека не доаѓа предвид ние да се спротивставиме. Ако е член на таа партија, ако горенаведениот е во таа партија, нема ништо на што можеме да приговараме“ – изјави Иљас.
Иљас изјави дека доколку се отвори состојбата на министрите без ресор, со оглед на добиените гласови во однос на застапеноста и придонесот во коалицијата, ТДП треба да се предложи меѓу турските партии и тие да ја презентираат партиската одлука.
– Рековме дека треба да ја преземеме оваа задача и инсистираме на тоа.
Истакнувајќи дека на состаноците не се разговарало за темата Салих Мурат, прашањето се слушало само како предлог, туку дека ќе формираат влада од политичките партии во Северна Македонија, Иљас рече: „Бидејќи (новата влада) не е сама влада, туку коалициона влада, партиите имаат заедничка задача во согласност со нивните придонеси во таа коалиција. Рековме дека треба да ја преземеме оваа задача и инсистираме на тоа“ – рече тој.
Одговарајќи на прашањето каков би бил ставот на ТДП доколку Салих Мурат, поранешниот претседател на Уставниот суд, биде понуден за министер, Иљас рече: „Ставот на нашата партија е многу јасен доколку дојде таква понуда. Ако треба да има турски министер, тоа ќе биде кандидат за кој треба да разговараат и да одлучат органите на ТДП. Но, за ова прашање во моментов не се разговарало во партијата, бидејќи министерства без ресор најверојатно нема да постојат, но ги слушнавме и наводите. Ние сме политичка партија, не можеме да постапуваме по претпоставки. Ова прашање никогаш не било разговарано со владините партнери, ниту ни било пренесено“ – изјави Иљас.
Велејќи дека замениците министри ќе бидат одредени во втората фаза, Бејџан Иљас додаде: „Со други зборови, зголемувањето на бројот на министерства со ресор и извршни министерства, наместо министерствата без ресор, веројатно ќе биде покорисно за нашиот народ во решавањето на проблемите“.
Истакнувајќи дека некои прашања што треба да бидат во владината програма им се поважни од персоналот во владата и дека инсистираат на единствена изборна единица, Иљас рече дека продолжуваат да инсистираат на подобрување и унапредување на односите со Република Турција, особено во економска смисла, во новата владина програма.
– Зошто е важен турски министер?
Фактот што Турците не се застапени на министерско ниво во мултирелигиската, мултикултурната и мултиетничката влада на Северна Македонија ги продлабочува чувствата на исклученост и дискриминација кај Турците во земјата.
Додека турското општество во земјата, кое е еден од најважните основачки и суштински елементи на државата, отсекогаш вложувал напори за решавање на секакви проблеми и придонесувал за духот на единство што им е потребен на државата и на нацијата во критичните времиња, ќе го зголеми разочарувањето што не е вклучено во репрезентацијата на високо ниво.
Учеството на министер со турско потекло во новата влада, имајќи го предвид „принципот на правична застапеност“, оддалечувањето од пристапот на бинационална администрација, кој особено во последно време е зголемен, почитувањето на етничките заедници, особено на Турците, што се мали по број, плуралистичка и инклузивна форма на администрација, односите меѓу Турција и Северна Македонија, ќе има многу придобивки како што се поинклузивни решенија за проблемите на Турците во земјава.
– Оставките на Зоран Заев и процесот што води кон новата влада
Откако Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ) го загуби главниот град Скопје и многу општини низ државата по вториот круг од локалните избори одржани во Северна Македонија на 31 октомври, Зоран Заев објави дека поднел оставка и од премиерската и од претседател на партијата, преземајќи го изборниот неуспех за своја одговорност. Оставките извесно време не ги реализираше.
Христијан Мицкоски, претседател на најголемата опозициска партија Внатрешна македонска револуционерна организација-Македонски национален демократски сојуз (ВМРО ДПМНЕ), повика на ново владино мнозинство и брзи предвремени општи избори.
По состанокот на претставниците на ВМРО ДПМНЕ, Албанската Алијанса, Алтернатива, Движењето Беса и Левица во парламентот во петокот на 5 ноември, беше објавено дека е формирано ново парламентарно мнозинство од опозицијата и побарано е гласање доверба со собирање потписи од 61 пратеник во 120-члениот Парламент.
Седницата за недоверба на Владата пропадна откако пратеникот од Движењето Беса, Кастриот Реџепи исчезна во моментот на гласањето.
На седницата на Централниот одбор на СДСМ, одржана на 26 ноември, беше прифатена оставката на претседателот Зоран Заев, а на внатрепартиските избори одржани на 12 декември, за претседател беше избран членот на Извршниот одбор на СДСМ и заменик министер за финансии Димитар Ковачевски.
Премиерот Зоран Заев, кој извесен период остана на функцијата за ново солидно парламентарно мнозинство во процесот на отпочнување на преговорите со ЕУ, на 22 декември поднесе оставка до Собранието, а следниот ден оставката беше прифатена од Собранието.
