Мустафа Шентоп, претседател на Големото национално собрание на Турција, даде специјална изјава за ТАЈМБАЛКАН во врска со неговата посета на Северна Македонија, Србија и Црна Гора во периодот од 20 до 23 декември. Велејќи дека тие не го одвојуваат Балканот од Турција, Шентоп рече: „Ние на земјите и народите овде гледаме како на наша нација, соседи и роднини. Турција секогаш ќе го поддржува Балканот да живее во мир и просперитет, како што правеше досега“, рече тој.
Сејјид ЕМИН / ТАЈМБАЛКАН СПЕЦИЈАЛНА ВЕСТ
1. Со гордост изјавувате дека сте дете од румелиско турско семејство од Гевгелија, Северна Македонија, во многу програми на кои присуствувате. Што значат за вас Балканот и особено Северна Македонија и Гевгелија?
Тоа што моето семејство е по потекло од Гевгелија ме врзува за вашата земја со посебни врски. Знам дека кога сте во Турција со истите чувства како што јас се чувствував дома кога ја посетив мојата татковина, Северна Македонија.
2. Турција прави важна работа со амбасадите на Балканот, ТИКА, Јунус Емре Институтот, ТРТ, Aгенцијата Анадолија, Маариф, Меѓународниот Балкански Универзитет, Црвената полумесечина, Дијанет и многу други институции. Повторно, особено во последно време, Турција е една од земјите што инвестирале најмногу на Балканот. Имавте официјални посети и во Србија и Црна Гора, како и во Северна Македонија во периодот помеѓу 20-23 декември. Можете ли да го оцените влијанието на Турција во регионот во сегашните услови?
Балканот несомнено има посебно место во меѓународните односи на Турција. Турција е стар пријател на Северна Македонија. Србија и Црна Гора се исто така земји кои Турција ги гледа како пријателски и братски земји. Ние не го делиме Балканот од Турција. На земјите и народите овде гледаме како на своја нација, соседи и роднини. Турција секогаш ќе го поддржува Балканот да живее во мир и просперитет, како што правеше досега.
Ние не го делиме Балканот од Турција. На земјите и народите овде гледаме како на своја нација, соседи и роднини. Турција секогаш ќе го поддржува Балканот да живее во мир и просперитет, како што правеше досега.
3. Дојдовте во главниот град Скопје по повод 21 декември Денот на турското образование. Бевте пречекан со официјална церемонија во Собранието на Северна Македонија и се обративте на седница на собранието. Покрај средбата со претседателот Стево Пендаровски, посетивте и значајни образовни институции во земјава како што се Меѓународниот Балкански Универзитет и Тефејјуз. Што би рекле за вашата дводневна посета на Северна Македонија и за односите Турција-Северна Македонија?
Турција многу јасно ја изразува својата поддршка и во билатералните односи и за учеството на Северна Македонија на многу платформи на меѓународната сцена и нејзината интеграција со европските и северноатлантските институции. Односите меѓу Турција и Северна Македонија може да се опишат со еден единствен пример. Кога Северна Македонија првпат прогласи независност под свое име, првата држава што ја призна беше Република Турција. Затоа, меѓу двете земји постои толку близок, пријателски и искрен однос.
Има многу димензии на оваа врска, но поентата што ја продлабочува оваа врска е тоа што има луѓе во Турција кои се родени, пораснале или барем чии татковци, дедовци, татковци на дедовци се родени, пораснале и живееле на оваа земја. Постои заедничка меморија, заедничка среќа и тага што ги зближува нашите народи. Токму овие меѓусебни чувства нè поврзуваат заедно како луѓе.
Во овој поглед, Северна Македонија отсекогаш била географија каде што имаме културни, историски и човечки односи. Имаме одлични односи. Правиме напори да ги развиваме понатаму на секое поле во контекст на политичките, економските и меѓупарламентарните односи, ова е еден од чекорите што ќе доведат до ова. За време на посетата на сите пријателски средби што ги остваривме, со задоволство забележавме дека по ова прашање постои взаемна волја.
Имаме и цели кои сакаме да ги постигнеме на економски план меѓу двете земји. Преземаме сериозни чекори во оваа област. Со нашите соговорници при нашата посета разговаравме и за работите околу ажурирањето на договорите за слободна трговија. Тоа е нешто што ќе ги зголеми економските односи и димензиите на нашиот трговски обем. Освен тоа, компаниите на нашите бизнисмени со турско потекло имаат многу значајни инвестиции и активности овде. Во процесот на најновата дистрибуција на природен гас, две турски компании останаа во завршна фаза.
Има многу важни инвестиции како оваа. И ние ги охрабруваме. Просперитетот и развојот на Северна Македонија и создавањето работни места за луѓето овде е нешто што исто така го посакуваме. Како Турција, ние сме земја која сака да го поддржи развојот на нашите пријатели и братски земји, особено на економски план.
Верувам дека нашите односи ќе се подобрат на секое поле. Видов дека и претседателот г-дин Стево Пендаровски и претседателот на Собранието г-дин Талат Џафери имаат таква желба и се решени да ги развиваат односите меѓу Република Северна Македонија и Турција. Во овој момент, би сакал да го изразам моето задоволство поради тоа.
4. Гледаме дека постои солидна соработка меѓу Турција и Северна Македонија на многу полиња како што се културата, економијата, политиката и одбраната. Ова го нагласувате велејќи: „Пријателството на Турција и Северна Македонија дава пример за целиот Балкан и за целиот свет“. Република Турција, која во секоја прилика се опишува како „пријателска и братска земја“, има одредени барања во однос на структурата на ФЕТО во Северна Македонија. Кои се вашите очекувања за оваа тема?
Турција се соочи со предавнички обид за државен удар на 15 јули. Сега со судски одлуки е утврдено дека ФЕТО стои зад овој обид за пуч. Турција во голема мера ја заврши својата борба против оваа организација во нејзините граници.
Сепак, знаеме дека оваа организација претставува безбедносен ризик во секоја земја во светот во која работи, иако целна земја е Турција и тоа им го кажуваме на нашите пријатели. Истото го кажав и денес.
Наведовме дека некои земји во светот се вклучени во подготовките за државен удар, како и во обидите за државен удар итн. Повеќе или помалку, тие имаат потенцијал да им наштетат на политичките моќи и на функционирањето на политиката и владата.
Затоа, ние не упатуваме барање за Турција. На нашите братски и пријателски земји им дадовме пријателско предупредување во смисла за безбедноста особено на Северна Македонија. Оваа организација треба да се искорени од каде и да делува, уште еднаш укажавме на важноста од прекин на активностите на ФЕТО во Северна Македонија како и во сите други земји и нивно елиминирање од земјата.
5. Во говорот што го одржавте неодамна, рековте дека светот се соочува со потрага по нов поредок во првата четвртина од 21 век. Епидемијата Ковид-19, со која човештвото се бори веќе 2 години, се чини дека го забрзува новиот поредок во многу точки од здравство до економија, од социјален живот до употреба на технологија. Како би ја протолкувале позицијата на Турција и балканските земји во потрагата по нов поредок?
Кога ќе го оцениме во рамките на настаните што сме ги доживеале, гледаме дека пред нас се повторно бескрајни настани и невидени калкулации. Втората светска војна не можеше да донесе трајни решенија за проблемите. Таа не можеше да го обезбеди ниту поредокот воспоставен по војната. Светот се соочува со потрага по нов поредок во првата четвртина на 21 век. Не само во меѓународните односи, генерално, забележуваме дека светот е во потрага по многу фундаментално и систематско пребарување на сите полиња. Ова е еден вид сметководство.
6. За крај, што би сакале да им порачате на вашите сонародници и граѓани на Балканот преку ТАЈМБАЛКАН?
Како наша земја на предците, Балканот секогаш има место во нашето срце. Дури и откако ги напуштивме овие земји пред 100 години, никогаш не ги прекинавме нашите врски со оваа географија. Но, сега сме поврзани со многу посилни врски од порано. Братството што го основавме со Јунус Емре Институтот, ТИКА и Маариф Фондацијата овде, меѓусебно расте од ден на ден. Се чувствуваме како да сме во Турција во овие земји. Искрено им благодарам на сите наши соседи, роднини и сонародници за гостопримството.
