Во рамки на повеќедневната посета на Сараево, Курти вечерва присуствуваше на продолжената седница на Круг 99 во Градското собрание како главен говорник.
Косовскиот премиер Албин Курти рече дека односите меѓу Косово и Босна и Херцеговина се засноваат на луѓето и вредностите што ги споделуваат и истакна дека Косово и Босна и Херцеговина споделуваат историја и имаат заедничка европска иднина, известува Анадолу.
Во рамки на повеќедневната посета на Сараево, Курти вечерва во Градското собрание присуствуваше на продолжената седница на Круг 99, која ја модерираше претседателот на Здружението на независни интелектуалци Круг 99, Адил Куленовиќ.
Нагласувајќи дека нивната намера е да разговараат за состојбите и односите во регионот и перспективите за мир и стабилност во овој дел од светот, Куленовиќ во најавата на седницата рече дека како Круг 99 се залагаат за афирмација на идејата за потребата од создавање јужна оска на мирот на Балканот од неекспанзионистички држави, поврзувајќи ги и како државите и општествата, така и општествата, академската заедница и невладините организации.
– Сараево е повеќе од град
Заблагодарувајќи се за топлиот прием во Градското собрание, Курти рече дека Сараево е град кој на секој камен и улица ја носи тежината на историјата и ветувањето за иднината.
„За мене Сараево е повеќе од град. Тој е симбол на издржливоста, различноста, град на интелектуалци и уметници, култура и наследство. Во Сараево секој агол ја шепоти приказната за креативноста, борбата и триумфот“, рече Курти.
Потсетувајќи дека во изминативе неколку дена требаше да се одржи самитот на лидерите на Западен Балкан во Неум, но дека состанокот за проширувањето на Европската унија е откажан, Курти рече дека не можел да ја откаже планираната посета на Сараево.
Тој ги освои симпатиите на присутните со извинување за грешките во говорот на босански јазик и со анегдотата дека српско-хрватскиот јазик го научил во основно училиште од учител Црногорец.
Говорот го започна со цитат од Алија Изетбеговиќ, за кого рече дека е голем политичар, писател, филозоф, политички затвореник и прв претседател на независна РБиХ, а станува збор е цитат во кој Изетбеговиќ во 1992 година, три месеци по почетокот за војната во БиХ, во Хелсинки рече дека Босна не е создадена по распадот на Југославија, туку дека постоела и шест века претходно.
„Доаѓам во Сараево и како пријател и како партнер. Нашите односи се темелат на луѓето и вредностите што ги споделуваме, демократија, човекови права, владеење на правото и непоколебливата посветеност на достоинството на секој поединец“, рече Курти и додаде дека Косово и Босна и Херцеговина споделуваат историја и имаат заедничка европска иднина.
– Косовскиот долг
Курти рече дека Косово ѝ должи на Босна на многу начини и додаде дека тоа се отсликува во тоа што светот, следејќи ги страшните злосторства и научените лекции во БиХ, порано интервенираше и го запре геноцидот на Косово.
„НАТО интервенираше во Босна и Херцеговина по Сребреница, односно во текот на четвртата година од војната, додека на Косово интервенираше во втората година од војната, поради Сребреница“, рече Курти.
Косовскиот премиер рече и дека е познато оти во БиХ и Косово се негираат геноцид и злосторства и додаде дека највисоките српски функционери го негираат геноцидот во Сребреница и злосторствата во Рачка.
„Србија го негира геноцидот на Косово, го негира геноцидот во Босна и Херцеговина, го негираат своето криминално минато, со што докажуваат дека тоа би го повториле доколку имаат можност. Затоа е важно да им покажеме дека тоа не е можно “, порача Курти.
Курти нагласи дека иднината на Босна и Херцеговина не зависи од одлуките што се мерат според ентитетскиот баланс, туку од тоа што е добро за сите Босанци и Херцеговци и дека зависи од лидерите кои градат, а не уништуваат.
„Денес, повеќе од кога било, европскиот пат е важен. Затоа можеме да се посветиме на економски раст и социјален развој. Оние кои сакаат да одат по европскиот пат нека ни се придружат, а оние што не сакаат нека исчезнат. Европа е нашиот континент и сакаме таму да победуваме и да го дадеме својот придонес“, порача Курти.
Укажувајќи на неопходноста од промовирање на демократијата и владеењето на правото, Курти рече дека организираниот криминал и луѓето надвор од законот во политиката претставуваат проблем за регионот и ги потхрануваат тензиите во него.
– Независноста се исплатеше и економски
Курти го наведе и целиот економски и социјален напредок, резултатите од борбата против корупцијата и организираниот криминал што Косово ги постигна во изминатите три години од неговата влада и додаде дека просечниот економски раст изнесува 6,36 отсто.
„Колку е помала нееднаквоста во општеството, толку е поголема кохезијата во општеството и поголема агрегатната побарувачка. Значи, ако падне нееднаквоста во општеството, кохезивноста расте, тоа е добро за економијата, бидејќи побарувачката се зголемува“, рече Курти, додавајќи дека ослободувањето и независноста на Косово се исплателе и на економски план.
Посочувајќи на планираната инвестиција во зајакнувањето на сите сектори на Косово, вклучително и одбраната и безбедноста, Курти рече дека тоа е неопходно бидејќи во регионот сѐ уште има лидери кои се залагаат за поделби и територијално проширување. Тој додаде дека главниот безбедносен проблем е експанзионистичкиот и хегемонистички менталитет на Србија.
Тој е оптимист дека денес има помалку националистичка маса како гориво за конфликти и наведе пример дека доколку пред 30 години би бил допремен камион со пушки во многу села во Косово би исчезнал за половина час, додека денес луѓето во тие места викаат полицијата и ги пријавуваат таквите појави.
„Сепак, треба да бидеме внимателни, бидејќи руската агресија против Украина претставува грубо кршење на суверенитетот на независна држава и тоа е чин што нѐ потсетува на најмрачните моменти од европската историја. Овој безмилосен обид да се уништи украинскиот идентитет и територијалниот интегритет се рефлектира и во сепаратистичката политика на Балканот. Како што руската инвазија е закана за мирот во Европа, исто така сецесионистичките аспирации тука претставуваат сериозен безбедносен предизвик“, рече Курти.
Повикувајќи ги сите да го осудат сепаратизмот, омразата и поделеноста, Курти рече дека е крајно време за тоа, бидејќи ваквите појави само водат до нови конфликти и немири.
„Денес безбедноста на Косово зависи од безбедноста на неговите граници. Проектот Голема Србија, кој денес се нарекува српски свет, нема граници и не може да ги има. Затоа мораме да ги заштитиме нашите граници. Србија изјавува дека БиХ можеби е привремена држава и дека може да се распадне, но верувајте дека тоа го кажуваат затоа што се плашат дека ќе се распаднат самите. По распадот на Југославија, Србија се плаши дека таа е на ред да се распадне“, рече Курти и додаде дека Република Српска често се споменува во Србија за да не се споменува Војводина.
Потсетувајќи дека Косово доживеа два терористички напади во изминатите 14 месеци, првиот во кој беше убиен полицаец во Бањска, а вториот врз цивилна цел на каналот Ибар-Лепенац, Курти рече дека целта на овие напади е да се обноват национализам меѓу обичните луѓе.
За минатогодишниот напад во Бањска, тој рече дека во првиот момент го потсетил на пукањето на свештеник на свадба и почетокот на војната во Сараево поради близината на православен манастир од 14 век и оти верува дека целта била на конфликтот да му се даде религиозен елемент. Курти рече дека косовската полиција не го дозволила тоа и дека со професионална и храбра акција ги неутрализирала терористите кои зад себе ги оставиле ранетите и мртвите при бегството, со што покажале дека се платеници.
„Тие сега вршат терористички напади од слабост. Тероризмот е злосторство, но да не заборавиме дека е и немоќ. Терористите се немоќни и затоа тероризираат. Србите на Косово сега се послободни од порано и сега имаме вистинска процес на интеграција. Сега можам да кажам дека Слободан Милошевиќ израсна на косовскиот мит, а четири децении подоцна Александар Вучиќ паѓа врз косовската реалност“, рече Курти.
– Преговори за статусот на Србија, а не на Косово
Осврнувајќи се на процесот на дијалог меѓу Белград и Приштина во Брисел, Курти рече дека таму се преговори за статусот на Србија во 21 век.
„Во Брисел повеќе не зборуваме за статусот на Косово. Тоа е готово. Косово е демократска република, независна држава. Таму разговараме за статусот на Србија. Чест ми е што сум поканет да дадам свој придонес во тоа“, порача Курти.
Посочувајќи на уставно-загарантираните права на сите малцински заедници во Косово, вклучително и на тамошните Срби, Курти рече дека српскиот јазик е официјален јазик во сите институции на Косово и дека и на неговиот дипломатски пасош стои натпис на кирилица.
„Нема избрани народи. Сите ние сме мнозинство во една, а малцинство во други земји. Отфрлањето на тоа значи враќање на патот на минатото и конфликтите. Србите кои се интегрираа во Косово се слободни“, рече Курти.
Курти извлече аплауз од публиката со тоа што накратко го прекина својот говор откако го слушна езанот, муслиманскиот повик за молитва.
Тој во продолжението на својот говор рече дека пред 23 години излегол од затвор во Србија, но дека Србија сѐ уште не „излегла од тоа време“. Тој додаде дека Србија не ја почитува капитулацијата што нејзините генерали ја потпишале во 1999 година, по која српската војска и полиција го напуштија Косово.
– Што е можно побрзо вртење кон Европа
„Тие не ја признаваат капитулацијата на Милошевиќ и се обидуваат да се претстават како поголеми Милошевиќи од самиот Милошевиќ. Оваа појава ја гледам насекаде. Гледам како госпоѓа Цвијановиќ и Додик сакаат да се прикажат дека се поголеми Срби од Вучиќ и дека се поголеми Руси од Путин. Вучиќ сака да биде поголем Милошевиќ од Милошевиќ“, рече Курти.
Обвинувајќи ја Србија дека е продолжување на руските интереси на Балканот, Курти нагласи дека затоа европскиот пат на регионот е од витално значење.
„Нашата задача е да се свртиме кон Европа што е можно поскоро и што е можно поцелосно во однос на демократијата и владеењето на правото. Одржливиот европски мир на Балканот ќе биде возможен кога улицата ‘Илија Гарашанин’ во Белград ќе биде преименувана во улица ‘Латинка Перовиќ’ “, истакна Курти.
На крајот Курти рече дека Бошњаците претставуваат фактор на стабилност во сите земји во кои живеат и повика на продолжување и зајакнување на соработката меѓу Бошњаците и Албанците, бидејќи заедно можат подобро и повеќе.
AA
